LICHT VERSTANDELIJKE BEPERKING
Mensen met een licht verstandelijke beperking (LVB) hebben aanzienlijke beperkingen in hun cognitieve ontwikkeling en in hun adaptieve vaardigheden, ook wel ‘sociaal aanpassingsvermogen’ genoemd. Als iemand niet kan voldoen aan de verwachtingen die in het algemeen horen bij de leeftijd en de eigen cultuur vormt dat een ernstige beperking. Alleen een IQ-score is niet genoeg om te bepalen welke hulp nodig is. Ook de inschatting van het sociaal aanpassingsvermogen is heel belangrijk.
COGNITIEVE ONTWIKKELING
Een LVB uit zich in een IQ-score tussen de 50 en 70. In Nederland kunnen mensen met een IQ-score tussen de 70 en 85, die eigenlijk zwakbegaafd zijn en (ernstige) bijkomende problematiek hebben, eveneens gebruik maken van de zorg voor mensen met een LVB. Dat is zo geregeld omdat die zorg ook aan hen de beste ondersteuning biedt.
ADAPTIEVE VAARDIGHEDEN
Onder adaptieve vaardigheden worden verstaan:
- Conceptuele vaardigheden zoals kunnen lezen, schrijven en rekenen.
- Sociale vaardigheden zoals communiceren en het oplossen van sociale problemen.
- Praktische vaardigheden zoals persoonlijke verzorging en het gebruik maken van openbaar vervoer.
CIJFERS
Er zijn in Nederland naar schatting ruim 1 miljoen mensen met een IQ tussen de 50 en 85 en met bijkomende problemen. Ongeveer 11.000 kinderen en jongeren raken ernstig in de problemen. Vaak is er sprake van meervoudige problematiek zoals gedragsproblemen, verslaving en schooluitval.
KENMERKEN EN TIJDIGE HERKENNING
Voor mensen met een LVB wordt het steeds moeilijker om mee te doen in de samenleving. Oplossen van problemen, leren en (abstract) denken zijn moeilijk voor hen.
Daarnaast hebben zij moeite met het begrijpen van taal en met allerlei sociale en praktische vaardigheden. Aan het uiterlijk is meestal niet te zien dat mensen licht verstandelijk beperkt zijn. Daardoor worden zij al snel overvraagd op school, op het werk en in alledaagse contacten.
Dit kan leiden tot faalervaringen, frustratie en een negatief zelfbeeld. Die negatieve gevoelens kunnen zich op hun beurt uiten in opstandig gedrag en andere gedragsproblemen. Als gevolg hiervan is de kans groot dat jongeren met een LVB afhaken op school. Door het ontbreken van een goede opleiding komen ze vervolgens moeilijk aan het werk. Armoede en schuldenproblematiek liggen al snel op de loer.
Veel problemen zijn te voorkomen als tijdig de juiste behandeling en ondersteuning worden ingezet. Het vroegtijdig herkennen van een LVB is dus belangrijk!
BEHANDELING
De Orthopedagogische Behandelcentra richten zich op de behandeling van kinderen, jongeren en jongvolwassenen met een licht verstandelijke beperking (LVB) en ernstige gedragsproblematiek.
De specifieke behandeling van deze doelgroep is in de afgelopen jaren uitvoerig beschreven in publicaties van de VOBC en het Landelijk Kenniscentrum LVB:
- Handreiking Pedagogisch Klimaat
- Richtlijn Diagnostisch Onderzoek LVB
- Richtlijn Effectieve Interventies LVB
De behandeling in de OBC’s heeft als doel om kinderen te leren omgaan met hun beperking en om de bijkomende problematiek te verminderen. Het kind wordt daarbij altijd in zijn of haar context c.q. gezinssituatie gezien. Daarbij moet aan een aantal specifieke randvoorwaarden worden voldaan, bijvoorbeeld op het gebied van veiligheid en pedagogisch klimaat. Die randvoorwaarden zijn voor kinderen met een LVB anders dan voor kinderen zonder een LVB.
In “OBC in perspectief” worden de kwaliteitscriteria beschreven die gehanteerd worden door de OBC’s om hun behandelfunctie kwalitatief te toetsen en verder te ontwikkelen. Dit gebeurt onder meer in een systeem van onderlinge visitatie. Meer informatie over het accreditatiebeleid van de VOBC vindt u hier.
